Trong cuộc phỏng vấn với chương trình Inside With Jen Psaki của MSNBC, vị Thủ tướng sắp mãn nhiệm của Canada cho biết Chính phủ của ông không mong muốn một cuộc chiến thương mại với chính quyền mới của Mỹ, nhưng sẽ buộc phải trả đũa nếu Mỹ áp thuế lên các sản phẩm của Canada.
Thủ tướng Justin Trudeau
Theo số liệu xuất khẩu từ Bộ Thương mại Mỹ, Canada mua hàng hóa sản xuất tại Mỹ nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác - khoảng 320 tỷ USD trong 11 tháng đầu năm ngoái. Thâm hụt thương mại hàng hóa của Mỹ với Canada là 55 tỷ USD trong giai đoạn này.
"Giống như lần trước, chúng tôi đã sẵn sàng đáp trả bằng thuế quan nếu cần thiết", Trudeau nói. "Chúng tôi là đối tác xuất khẩu số một của khoảng 35 bang của Mỹ và bất kỳ biện pháp nào làm phức tạp hóa việc trao đổi thương mại giữa hai nước đều sẽ khiến người dân và việc làm của Mỹ phải trả giá". Tính theo đầu người, Canada mua hàng từ Mỹ nhiều hơn nhiều so với việc Mỹ mua hàng từ Canada.
Trước đó, khi chính quyền Trump áp thuế lên thép và nhôm vào năm 2018, Chính phủ Canada đã đánh thuế lên một danh sách các mặt hàng sản xuất tại Mỹ, bao gồm đồ gia dụng, rượu whiskey ngô và thuyền.
Lần này, Trump đã tuyên bố đang cân nhắc áp thuế 25% trên diện rộng đối với hàng hóa từ Mexico và Canada. Bloomberg đưa tin vào ngày 10/1 rằng một bản dự thảo kế hoạch trả đũa đang lưu hành trong Chính phủ Canada sẽ ảnh hưởng đến gần như mọi danh mục sản phẩm mà Canada nhập khẩu từ Mỹ.
Trong cuộc phỏng vấn với Psaki, Trudeau ca ngợi quyết định của Canada chi tiêu nhiều hơn cho an ninh biên giới, bao gồm thêm trực thăng và máy bay không người lái, nhằm ngăn chặn dòng chảy fentanyl và di cư bất hợp pháp vào Mỹ - một phản ứng trực tiếp trước những lo ngại của Trump.
"Chưa đến 1% người di cư bất hợp pháp, chưa đến 1% lượng fentanyl đi vào Mỹ là đến từ Canada. Vì vậy chúng tôi không phải là vấn đề", Trudeau nói. "Thực tế, chúng tôi đã đáp ứng yêu cầu của ông ấy về việc làm nhiều hơn nữa bằng các khoản đầu tư hàng tỷ đô la để củng cố thêm an ninh biên giới của chúng tôi".
Trudeau gọi những lời chế giễu của Trump về việc biến Canada thành bang thứ 51 của Mỹ là "gây xao nhãng" khỏi các vấn đề cấp bách hơn.
Trước đó, ông Trudeau đã tuyên bố từ chức thủ tướng và lãnh đạo Đảng Tự do vào ngày 06/01. Tuy vậy, ông sẽ tiếp tục giữ chức vụ chính trị cao nhất của đất nước cho đến khi các thành viên đảng của ông chọn người kế nhiệm vào ngày 09/03.
Trong khi đó, một lãnh đạo tỉnh bang bảo thủ nổi tiếng đã gặp gỡ Trump trong ngày 11/01. Thủ hiến Alberta Danielle Smith cho biết bà đã gặp Tổng thống đắc cử tại dinh thự Mar-a-Lago ở Florida để nhấn mạnh tầm quan trọng của mối quan hệ năng lượng Mỹ-Canada.
Hơn một nửa lượng dầu thô nhập khẩu của Mỹ đến từ Canada, phần lớn từ Alberta. Khi được hỏi liệu Canada có thể hạn chế nguồn cung năng lượng cho Mỹ hay không, Bộ trưởng Ngoại giao Mélanie Joly nói với CTV News: "Mọi phương án đều được đặt lên bàn". Smith đã nói rằng bà phản đối việc hạn chế xuất khẩu năng lượng.
Trudeau, 53 tuổi, đã phục vụ với tư cách thủ tướng trong 9 năm. Tỷ lệ ủng hộ của ông đã giảm xuống dưới 30% vào năm ngoái, theo số liệu theo dõi dư luận của Viện Angus Reid. Sau đó là việc Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland từ chức vào tháng 12, trong đó bà nói rằng chính phủ cần tránh "những mánh khóe chính trị tốn kém" và duy trì khả năng tài chính sẵn sàng để đối phó với tác động của một cuộc chiến thương mại có thể xảy ra.
Việc bà ra đi đã dẫn đến sự nổi dậy của các nghị sĩ Đảng Tự do kêu gọi Trudeau từ chức.
Người chiến thắng trong cuộc tranh cử lãnh đạo đảng sẽ trở thành Thủ tướng thứ 24 của Canada. Một cuộc bầu cử toàn quốc phải diễn ra vào tháng 10, và có thể đến sớm hơn nếu các đảng đối lập liên kết trong một cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm để lật đổ chính phủ.
